ORGAN NAKLİ NEDİR?
Organ nakli, kadavradan ve canlıdan yapılan bir operasyondur. Tedavisi
tıbben mümkün olmayan hastalıklar nedeniyle görev yapamayacak derecede
hasar gören organların yerine, canlı veya ölüden alınan yeni, sağlam
organın konularak hastanın tedavi edilmesine organ nakli denilmektedir.
Kalp nakli dışında önemli bir kısmı canlıdan canlıya yapılabilmektedir.
Karaciğer, böbrek pankreas, ince, barsak, kalp nakilleri kadavradan
alınarak hastaya nakledilerek gerçekleştirilebilmektedir.
ORGAN NAKLİ KİMLERDEN YAPILIR?
Yaşayan bir insan, böbreklerinden birini ve/veya karaciğerinin bir
kısmını nakil ihtiyacı olan bir başkasına hayatta iken verebilir. Her
iki organ bağışında da vericinin sağlığını olumsuz yönde etkileyen tıbbi
hiçbir bulgu ortaya çıkmamıştır. Taşınan risk, vericinin geçireceği
ameliyatın riski kadardır.
Beyin ölümü geçekleşmiş kişinin organlarını alıp ihtiyacı olan bir kişiye nakline kadavradan organ nakli denmektedir.
ORGAN BAĞIŞI NASIL VE NERELERE YAPILIR?
Yasalara göre herkesin, iki tanıkla birlikte, kendisi öldükten sonra
organlarını bağışladığını belirten bir belgeyi doldurarak imzalamasıyla
ve bu belgeyi yetkili kurumlara teslim etmesiyle yapılmış olur. Bu
belgeler yetkili kurumlarca hazırlanmış olabileceği gibi, kendilerinin
hazırladığı bir belge de olabilir. Ayrıca sürücü belgesi alan kişiler,
belgede "organlarımı bağışlıyorum" bölümünü işaretlemiş olmakla,
organlarını bağışlar. Organlarının tümü, biri ya da birkaçı
bağışlanabilir. Bu seçenekler bağış belgelerinde vardır. Bağış Belgesi,
yetkili sağlık kuruluşlarının kayıtlarına geçer. Kişi bu belgeyi yanında
bulunduracak olursa, ölümü halinde bağış vasiyeti yerine getirilir.
Kişi bağış kararı aldıktan sonra vazgeçebilir, bunun için belgesini imha
etmesi veya yanında organlarını bağışlamadığını beyan eden bir belge
taşıması yeterlidir. Kişi organ bağışı yapmak istemediğini bir belge ile
belirten kişiden hiçbir koşul altında organ alınması mümkün değildir.
Organ bağışlamak tam anlamıyla kişinin iradesiyle ve gönüllü biçimde
yapılan bir insani davranıştır.
İl Sağlık Müdürlükleri
Tüm Hastaneler
Emniyet Müdürlükleri
Aile Hekimlikleri
KİMLER ORGAN BAĞIŞI YAPABİLİR?
1979 tarih ve 2238 sayılı yasa gereği organ bağışı yapılabilmesi
için; kişinin 18 yaşını doldurmuş ve akli dengesinin yerinde olması
koşuluyla, bu dileğini iki tanık huzurunda sözlü olarak gerçekleştirmesi
ve bir hekim tarafından tasdik edilmesi yeterli oluyor. Bunun için en
yakın sağlık kuruluşuna başvurarak “Doku ve Organ Bağış Belgesi”ni
alabilirsiniz.
1. Kadavra verici (donör): Trafik
kazası, kurşunlanma, beyin kanaması vb. nedenlerle yoğun bakımda
tedavisi devam ederken beyin ölümü denilen geri dönüşümsüz beyin hasarı
gelişmiş hastaların organları bağışlandığı takdirde bunlar kadavra donör
olarak tanımlanıyor.
2. Canlı verici (donör) :
Organ nakli gereken hastanın eşi, akrabaları veya akraba dışı gönüllü
kişiler tarafından yapılan organ bağışıdır. Bunlar canlı donör olarak
tanımlanıyor. Böbrek ve karaciğer canlıdan nakil yapılabilen organları
oluşturuyor.
BAĞIŞLANAN ORGANLAR KİMLERE NAKLEDİLİR?
Öncelikle doku ve kan grubu uygunluğuna göre acil
bekleyen hastalara nakiller yapılır. Her hasta için organ nakli
kriterleri vardır. Bu kriterleri bilim kurulları ( böbrek, kalp,
karaciğer) belirler. Organ paylaşımında en önemli öncelik ;
- Tıbbi aciliyet
- Doku ve kan grubu uyumudur.
- Din, dil, ırk, cinsiyet, zengin-fakir ayrımı gözetilmez.
- Ulusal Koordinasyon Sistemi tarafından dağıtım yapılır.
- Önce ülkedeki tüm bekleyen acil hastalar taranır. Uygun acil hasta yoksa sıradan bekleyen hastalara nakil gerçekleştirilir.
- Yapılan tüm işlemler kayıt altına alınıp belgelenir.
DİNİMİZ VE DİĞER DİNLER ORGAN NAKLİ VE ORGAN BAĞIŞINA NASIL BAKMAKTADIR?
Dinimiz Müslümanlık
organ bağışı konusunda hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak biçimde açıktır
ve organ bağışıyla hayat kurtarmanın sevap olduğunu bildirmektedir.
Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 1980 yılında aldığı karar aynen
şöyledir: "Başkanlığımız Din İşleri Yüksek Kurulu'nun 6.3.1980 tarih ve
396 sayılı uzun kararı ile organ naklinin caiz olduğunu bildirmiştir. Bu
karara göre organ nakli için şu şartlara uyulması gerekmektedir.
1.Zaruret halinin bulunması, yani hastanın hayatını veya hayati bir
uzvunu kurtarmak için bundan başka çarenin olmadığının mesleki ehliyet
dürüstlüğüne güvenilen bir tabib tarafından tesbit edilmesi.
2.Hastanın bu yoldan tedavi edileceğine tabibin zann-ı galibinin bulunması.
3.Organ veya dokusu alınan kişinin, bu işlemin yapıldığı esnada ölmüş olması.
4.Tedavisi yapılacak hastanın da kendisine yapılacak bu nakle razı olması gerekir.
Sizin organınızı vereceğiniz kişinin yaptığı iyi ve fenalıklardan tamamen kendisi sorumludur."
Hıristiyanlık, Yahudilik, Budizm ve diğer dinler de, organ bağışını
insan sevgisinin bir parçası olarak kabul etmektedirler ve bu alandaki
çabaları destekledikleri gibi, din kurumları organ bağışının
yaygınlaşması için özel çabalar yürütmektedirler.